GENEZA POWSTANIA WIETNAMSKICH SZTUK WALKI

Etap I - tworzenie technik (2879 - 111r. p. n.e.)

Przedmioty znalezione w Dong Son i Chapa oraz rysunki odkryte na ścianach w jaskiniach północnego Wietnamu są pierwszym sygnałem tworzenia się sztuk walki. Poza technikami walki wręcz (przypominającymi swoimi formami bardziej zapasy Vat), ludność tych terenów opracowała metody walki przedmiotami takimi jak: Bong Phap - kij, Thuong - dzida, Dao - szabla, Xa Tien - łuk. W okresie tym zaczyna panować silna dynastia Hung Vuong. Sztuki wojenne stają się bardzo popularne. Wzmacniana jest armia,w której główny nacisk kładzie się na skuteczność technik.

Etap II - tworzenie teorii (111r.p.n.e. - 906r.n.e.)

Jest to trudny okres w historii Wietnamu. Okres najazdów chińskich na ten kraj. W celu skuteczniejszej obrony przed najeźdźcą połączono sztuki walki ze sztukami wojennymi. Dało to nieoczekiwane i znakomite efekty. Na specjalnym zebraniu Wielkich Mistrzów takich jak: Trieu Quang Phuc, Trung Vuong, Ly Nam De oraz Bo Cai Dai Vuong opracowano teorię walki,która polegała na doskonaleniu techniki walki i tworzeniu strategii. Opracowano także pięć teorii specjalnych :

- Teoria wyższości technik kontaktowych.
- Teoria giętkości i sprawności.
- Teoria zaskoczenia.
- Teoria iluzji.
- Metoda "igraszek bez oporu"

Etap III - okres rozwoju (906 - 1009r.n.e.)

Wzmaga się działalność o niepodległość Wietnamu. Prymat nad sztuką wojskową obejmują sztuki walki "gołymi rękoma". Dwaj królowie i jednocześnie mistrzowie w walce wręcz Ngo Quyen i Dinh Bo Linh wprowadzają na stałe do armii elementy sztuk walki. Tak wyszkolone wojsko skuteczniej mogło stawić czoło lepiej uzbrojonej i liczebniejszej armii wroga, nie ponosząc przy tym większych strat. Każdy żołnierz przechodził specjalne przeszkolenie z zakresu walki kijem, mieczem oraz walki wręcz. Wykonywano również specjalne ćwiczenie oddechowe oraz takie, które wpływały dodatnio na wytrzymałość psychiczną wojownika. W okresie tym zaczęła się krystalizować kasta zawodowych żołnierzy. W sposobie życia przypominali oni japońskich samurajów. Kasta ta była nazywana Vo Si. W tym czasie znacznie rozwinęły się też tzw. "bronie ludowe" takie jak Moc Can - korba, Dinh Ba - widły, Bua Cao - łopata, Long Gian - cep, Tan ThietThuong - przyrząd do sadzenia ryżu, Day Xich - łańcuch.

Etap IV - okres doskonalenia technik (1010 - 1527r.n.e.)

Jest to najbardziej korzystny okres dla rozwoju wietnamskich sztuk walki.Sprecyzowano poglądy filozoficzne w oparciu o takie nauki jak: Konfucjonizm, Buddyzm oraz Taoizm. Utworzono specjalny Uniwersytet Giang Vo Duong, którego absolwenci otrzymywali stopnie doktora filozofii Sztuki Wojennej,doktora prawa oraz filozofii Sztuk Walki. Nauczano tam medycyny, prawa, filozofii i sztuk walki - Vo. Vo zyskało sobie tak wielką popularność, że uprawiali je nawet wysoko postawieni urzędnicy oraz damy dworu. W okresie tym zostało opracowanych wiele dzieł z zakresu sztuk walki, m.in. "Binh Thu Yeuluoc" (Szczegóły Sztuki Walki), "Van Kiep Tong Bi Truyen" (Sekrety Strategii ), oraz najsłynniejsze dzieło, znane w całej Azji - "Linh Nam Vokinh" (Wietnamska Sztuka Walki). Autorem tego wielkiego dzieła był Mistrz Chieu Minh Dai Vong.W 1414 roku Wietnam znowu dostaje się pod panowanie Chin. Trwa to 13 lat, tj. do roku 1427. Chińczycy mordują i grabią. Mistrzowie Sztuk Walki są zabijani. Każdy opór jest dławiony z ogromnym okrucieństwem. Dzięki odwadze i waleczności udaje się w końcu zrzucić jarzmo niewoli. Decyduje o tym bitwa pod Chi Lang w której Chińczycy ponoszą całkowitą klęskę. Władzę w Wietnamie obejmuje dynastia młodszych - Le. Jest to "złoty wiek" dla Wietnamu. Dzięki Vo i jego strategii Wietnamczycy potrafili się obronić. Sztuka ta święci wielkie tryumfy.

Etap V - okres podziału (1527 - 1802)

Minął "złoty wiek", nastąpił okres walk między dwoma rodami : Nguyen oraz Trinh. Rozpoczął się w Wietnamie nieporządek i chaos. Walczyli między sobą pomniejsi feudałowie, rody i prowincje. Sztukę Vo podzielono i wykorzystywano do walki. Wzrastały konflikty między szkołami. Poszczególni Mistrzowie chcieli podporządkować sobie wszystkie szkoły. Prawdziwi Mistrzowie odsunęli się od tych konfliktów. Miedzy nimi był cieszący się największą sławą Mistrz La Sonphu Tu. Posiadał on niesamowitą siłę oraz ogromną wiedzę w dziedzinie walki, filozofii i nauk ścisłych. Powędrował w góry, gdzie nauczał tylko wybranych, najwierniejszych uczniów. Sam cesarz Quantrung uważał za zaszczyt, że jest jego uczniem.W 1662 roku Chiny znalazły się pod wpływem Mandżurów. Zniszczeniu uległ klasztor Shaolin. Wielu Mistrzów sztuk walki uciekło z Chin do Wietnamu, gdzie nauczali Wietnamczyków swoich metod walki. Wymiana doświadczeń spowodowała powstanie nowych szkół sztuk walki.
Najbardziej znane z nich to :

Thien Lam - styl ten był charakterystyczny ze względu na techniki uderzeń głową. W Viet Vo Dao noszą one nazwę głowy byka lub rogów jelenia.
Duong Long - charakterystyczne dla tego stylu są obrotowe techniki nożne wzięte z ruchów zwierząt. W stylu tym główny nacisk kładziono na ćwiczenia siłowe.
Nga Mi - twórcą tego stylu był mnich Bach Mi Dao Nhan. W szkole tej kładziono nacisk na techniki oddechowe (Khi Phap) oraz na koncentrację Dan Dien.
Bach Hac - (Biały Żuraw), jest to szkoła oparta na ruchach żurawia. Są to techniki łagodne, lecz dynamiczne.
Vo Dang-cechą charakterystyczną tego stylusą "szpony orła" - bardzo ciekawe techniki uderzeń palcami. Jednym z założycieli tej szkoły był słynny Mistrz Truang Tam Phong.

Etap VI - okres dekadencji (1802 - 1945)

Początek XIX wieku rozpoczął się dla Wietnamu bardzo niekorzystnie, nastała kolonizacja francuska. Przedstawiciel rządu francuskiego w osobie gubernatora stanowczo zakazał uprawiania sztuk walki. Wielu Mistrzów zostało w tym okresie zamordowanych. Francuzi zdawali sobie sprawę, że sztuki walki są czynnym i niebezpiecznym dla nich źródłem oporu. Sztuki walki stawały się znane dla młodzieży Wietnamu tylko z opowiadań dziadków oraz z chińskich romansów. Tylko nieliczni, w tajemnicy praktykowali Vo. Zdrada zaś karana była śmiercią.

Etap VII - okres odrodzenia (1938 - ...)

Wszystko zaczęło się od roku 1938 kiedy to Wielki Mistrz Nguyen Loc rozpoczął pracę nad nowymi strukturami Vo. Opierał się przy tym na tysiącletniej tradycji. Założyciel ruchu Viet Vo Dao, Wielki Mistrz Nguyen Loc urodził się w 1912r. w Huu Bang, prowincji Son Tay Tonkin w Wietnamie. Już od najmłodszych lat absorbowały go sztuki walki oraz ich filozofia.Po osiągnięciu mistrzostwa w swojej szkole i uzyskaniu zgody swojego mistrza, wyruszył w podróż po całym Wietnamie, ucząc się różnych odmian Vo. Po ciężkiej pracy i wielu trudach zdobył bezcenne dokumenty o wietnamskich sztukach walki. W tajemnicy przed wszystkimi, w roku 1938, Mistrz Nguyen Loc rozpoczął pracę nad kodyfikacją i strukturą technik. Ostatecznie swoją pracę zakończył w 1945 roku nazywając swój ruch Vovinam Viet Vo Dao. Pierwsza oficjalna prezentacja odbyła się w 1945 roku w Hanoi. Przed śmiercią, w 1960 roku Wielki Mistrz w obecności swoich uczniów wymówił ostatnie ślubowanie. Zostawił testament oraz zbiór ksiąg. Na swojego następcę wyznaczył Mistrza Le Sang nakazując zarówno jemu jak i swoim uczniom propagować Viet Vo Dao na całym świecie. W Wietnamie, każdego roku, praktykanci Vovinam obchodzą bardzo uroczyście rocznicę jego urodzin. Jest to ósmy dzień czwartego miesiąca wg kalendarza księżycowego. Wzorując się na naszym kalendarzu dzień ten przypada w miesiącu maju. Przez cały rok miliony adeptów Viet Vo Dao przybywa do Sajgonu aby oddać cześć jego prochom. Po śmierci Wielkiego Mistrza patriarchą Viet Vo Dao został Mistrz Le Sang. W 1962 roku Mistrz Phan Hoang wyjeżdża na studia do Francji. Od swojego nauczyciela Mistrza Le Sang otrzymuje zadanie utworzenia międzynarodowej organizacji Viet Vo Dao. W 1972 roku powstaje International Viet Vo Dao na bazie siedmiu szkół wietnamskich takich jak :

- Vovinam - Mistrz Phan Hoang
- Han Bai - Mistrz Tran Phuoc
- Thien Long - Mistrz Nguyen Dan Phu
- Qwan Ky Dao - Mistrz Pham Xuan Tong
- Tranh Minh Long - szkoła rodzinna Mon Phai
- Nguyen Trung Hoa - szkoła rodzinna Mon Phai
- Nguyen Tien - szkoła rodzinna Mon Phai

Obecnie w ramach IVVD działa wiele kierunków i szkół wietnamskich, w tym również Vovinam VVD. Każda ze szkół ma swoją strukturę. Koncepcja IVVD opiera swój program techniczny o główne, tradycyjne sztuki walki z Wietnamu. Mistrz Phan Hoang zawsze wyrażał swoją opinię, że Viet Vo Dao nie może trzymać się sztywno utartych szablonów. Każdy kierunek powinien mieć możliwość rozwoju. Dzięki temu VVD jest takie bogate w techniki. Czerpie doświadczenia ze skarbnicy tradycyjnych i nowoczesnych szkół Vo. Każdy kierunek, szkoła, styl wnoszą coś nowego i odkrywczego do jednej wielkiej rodziny Viet Vo Dao Quoc Te.

Filozofia Viet Vo Dao składa się z trzech nauk:Buddyzmu, Konfucjonizmu oraz Taoizmu

Buddyzm - jest to jedna z trzech religii świata. Powstała z nauki, a raczej systemu etycznego stworzonego przez Buddę w VI/V wieku p.n.e. Kolebką Buddyzmu były Indie. Po śmierci Buddy doktryna jego rozszerzyła się na cały półwysep. W ciągu następnych wieków objęła tereny wschodniej i środkowej Azji, utrzymując się tam do dziś. Był to pierwszy w dziejach świata system religijny, który oparł swoją etykę na idei miłości i wszechludzkiego braterstwa. System ten równał ludzi pod względem rasowym, narodowym i społecznym. Buddyzm pochodzący bezpośrednio od Buddy,trudny jest do odtworzenia. Powodem tego jest brak pism samego twórcy. Naukę Buddy przekazywali po jego śmierci uczniowie oraz późniejsi wyznawcy na zasadzie ustnego przekazu. Buddyzm w swoim założeniu jest praktycznie systemem ateistycznym, Bogów nie respektowano, nie mieli żadnego znaczenia wobec samodzielnej drogi jednostki do doskonalenia się i wyzwolenia. Tak więc celem życia miało być wyzwolenie się z cierpienia (tzn. z kręgu wcieleń) oraz osiągnięcie całkowitego spokoju (tj. wygaśnięcie wszelkich pragnień) w nirwanie. Buddyzm pierwotny nie znał pojęcia duszy. Ważna była osobowość ludzka zmieniająca się stale pod wpływem karm, czyli elementów bytu podległych prawu przyczynowości, wymierzającemu konsekwentnie zapłatę za uczynki dobre i złe. Osiąganie coraz wyższego, doskonalszego bytu zależało od postępującego proces samodoskonalenia się jednostki. Buddystą był ten kto postępował według nauk Mistrza.

Konfucjonizm - jest to doktryna głoszona przez Konfucjusza i jego uczniów w VI/V wieku p.n.e. Konfucjusz usiłował ze starych mądrości Chin wyprowadzić normy współżycia społecznego i rządzenia państwem, które mogłyby obowiązywać po wszystkie czasy. Proponował przywrócenie pięciu klasycznych "zależności społecznych" (tzw. Wu - Lun):syna od ojca, żony od męża, młodszego brata od starszego,podwładnego od panującego,przyjaciela od przyjaciela, w której każdy zajmowałby z góry ustalone miejsce, wyznaczające mu odpowiednie formy zachowania. Cały jego program skupiał się na zagadnieniach doskonalenia osobowości człowieka, współżycia między sobą oraz o sposobach rządzenia. Filozoficzną podstawą jego teorii było założenie, że wszystko co się dzieje, musi być zgodne z "ładem nieba". Był to centralny punkt konfucjonizmu, który stał się "religią bez Boga", nastawioną wyłącznie na regulację współżycia ludzi.

Taoizm - jest to termin oznaczający trzy różne doktryny filozoficzno- etyczne :

Taoizm filozoficzny - powstał w VI/III wieku p.n.e. Zapoczątkował go Lao-cy. Reprezentowany był w epoce "Walczących Królestw" przez szkołę taoistów, której najwybitniejszymi przedstawicielami byli Yang Czu i Czuang-cy. Prąd ten głosił materialną jedność wszechświata regulowaną bezosobowym ładem przyrody-tao oraz propagował zasadę niesprzeciwiania się porządkowi panującemu w przyrodzie i społeczeństwie.

Taoizm religijno - magiczny, rozwijał się w okresie od II wieku p.n.e. do IV wieku n.e. na gruncie wchłaniania przez taoizm filozoficzny wierzeń i praktyk magicznych. Odrzucał ateistyczno - naturalistyczne koncepcje taoizmu filozoficznego.

Neotaoizm filozoficzny - ukształtował się około I wieku n.e. w rezultacie połączeń taoizmu filozoficznego z koncepcjami szkoły yin-yang oraz ówczesnego konfucjonizmu.

Viet Vo Dao kładzie główny nacisk na moralne wychowanie człowieka :

Dewizą Vo jest : "Być silnym, to znaczy być pożytecznym".
Składając ukłon Le, uczeń VVD wyraża swoją nieagresywność.
Ukłon symbolizuje credo : "Stalowa ręka na łagodnym sercu".

Główne zasady Viet Vo Dao :

"Nieustanny rozwój ciała i ducha"
"Równowaga między człowiekiem a naturą"
"Harmonia z całym światem"

Symbolami Vo są :

bambus - oznaczający stałość i bezinteresowność,
koło - wszechświat, doskonałość,
kwadrat - ziemia, regularność.

Bardzo dużą rolę odgrywają też kolory w bogatej symbolice Viet Vo Dao.

Jest sześć podstawowych kolorów :

czarny - północ-woda (determinacja, powaga)
czerwony - południe-ogień (odwaga, walka)
niebieski - wschód-drzewo (dobroć)
zielony - wschód-drzewo (wytrwałość, nadzieja)
biały - zachód-żelazo (czystość)
żółty - centrum-ziemia (szlachetność, jasność)

SYSTEM STOPNI W IVVD

System stopni został opracowany przez Radę Mistrzów IVVD w latach 70-tych i różni się od stopni używanych w Wietnamie. Dawniej stosowany był tylko wewnętrzny podział ćwiczących, nie mający nic wspólnego ze stopniami. Jest on nadal aktualny w grupie skupionej wokół danego mistrza :

Vo Su - mistrz
Su Huynh - bezpośredni uczeń mistrza
Su De - młodszy uczeń
Huynh De - bracia Vo sztuki walki

Obecny system stopni w IVVD to :

Stopnie uczniowskie - Cap
Stopnie instruktorskie i mistrzowskie - Dang

Ze względu na zaawansowanie rozróżniamy cztery kategorie stopni :
Vo Sinh - uczniowie Viet Vo Dao (od 0cap do 3cap). Ćwiczący noszą pasy białe. Każdy stopień powyżej 0cap oznaczony jest kolejną niebieską wypustką.

Mon Do - uczniowie zaawansowani (od 4cap do Dai Den Tuyen). Przy czym 5cap (Phu Ta) jest to niebieski pas, natomiast Dai Den Tuyen - pas czarny.

Mon Do - kategoria czarnych pasów [od 1dang do 3dang].Stopnie 1,2,3dang oznaczone są pasem koloru czarnego obszytego dookoła czerwoną wypustką :
1 dang oznacza instruktora - Huan Luyen Vien,
2dang oznacza trenera - Huan Luyen,
3 dang profesora - Giao Su.

Vo Su - stopnie mistrzowskie (od 4dang wzwyż). Pasy mają kolor czerwony lub biało-czerwony, w zależności od nominacji.

Vo Sinh posiadający stopnie Dai Trang powinni nosić swój Dai zgodnie z tradycją :
kobiety - wiązanie z prawej strony,
mężczyźni - wiązanie ze strony lewej.
Ponadto każdy Vo Sinh powinien traktować swój pas z głębokim szacunkiem, pamiętając w jakim trudzie go zdobył.